تبیین، بررسی و نقد اندیشة دینی کانت

چنانکه می‌دانیم یکی از مهم‌ترین مباحث مطرح در طول تاریخ تفکر بشری، مقولۀ دین و یکی از مهم‌ترین و تأثیرگذارترین فیلسوفان در تفکر غرب نیزایمانوئل کانتبوده است. کانت در بسیاری از حوزه‌های دانش بشری تأثیر به سزایی داشته است و یکی از این حوزه‌ها، حوزه دین است. در خلال سالیان گذشته از آراء دینی این فیلسوف بزرگ تفسیرهای متعددی به عمل آمده است و برخی از این برداشت‌هانیز با سوء فهم‌هایی همراه بوده است. با بررسی دقیق نظام فکری-فلسفی کانت مشاهده خواهیم نمود که تفکر دینی وی در مجموع دارای دو مرحلۀ سلبی و ایجابی است. او در نقد اول و تمهیدات که دیدگاه معرفت‌شناسانۀ خود را ارائه می‌کند و به دنبال محدود کردن عقل است تا به زعم خویش جایی برای دین باز کرده باشد، دیدگاه سلبی خود را عرضه نموده و مفاهیمی چون خدا، نفس و اراده را غیر قابل اثبات در حوزۀ عقل نظری می‌داند. اما در نقد دوم با گرایش به سمت اخلاق و اولویت بخشی به آن، دیدگاه ایجابی خود را عرضه می کند، بدین معنا که تلاش می‌کند مفاهیم یاد شده و اساساً دین را به عنوان امری تبعیاز آن استخراج کند؛ اندیشه‌ای که راه را به سمت سکولاریسم گشوده و تعطیل عقل و خردورزی را درپی خواهد داشت.در این مقاله تلاش شده است ضمن نشان دادن مبانی فکری نادرستی که ایشان را به این سمت و سو سوق داده است، ضعف‌های نظریه دینی کانت مورد بررسی قرار گیرد.